مشاوره تخصصی کودک و نوجوان و بهبود کیفیت زندگی

شما قطعاً و باید عاشق جسم و روح خودتان باشید.

مشاوره تخصصی کودک و نوجوان و بهبود کیفیت زندگی

شما قطعاً و باید عاشق جسم و روح خودتان باشید.

سلام خوش آمدید

۵ مطلب در شهریور ۱۳۹۵ ثبت شده است

این مقاله به مدیریت خشم پرداخته و از انواع راهکارها به تکنیک استفاده از ریلکسیشن، بازسازی شناختی، استفاده از تکنیک حل مساله، ارتباطات بهتر، تغییر محیط پرداخته است.

Anger is an emotion characterized by antagonism toward someone or something you feel has deliberately done you wrong 

Anger can be a good thing. It can give you a way to express negative feelings, for example, or motivate you to find solutions to problems

But excessive anger can cause problems. Increased blood pressure and other physical changes associated with anger make it difficult to think straight and

harm your physical and mental health

Expressing Anger

The instinctive, natural way to express anger is to respond aggressively. Anger is a natural, adaptive response to threats; it inspires powerful, often aggressive, feelings and behaviors, which allow us to fight and to defend ourselves when we are attacked. A certain amount of anger, therefore, is necessary to our survival.

On the other hand, we can't physically lash out at every person or object that irritates or annoys us; laws, social norms, and common sense place limits on how far our anger can take us

People use a variety of both conscious and unconscious processes to deal with their angry feelings. The three main approaches are expressing, suppressing, and calming. Expressing your angry feelings in an assertive—not aggressive—manner is the healthiest way to express anger. To do this, you have to learn how to make clear what your needs are, and how to get them met, without hurting others. Being assertive doesn't mean being pushy or demanding; it means being respectful of yourself and others.

Anger can be suppressed, and then converted or redirected. This happens when you hold in your anger, stop thinking about it, and focus on something positive. The aim is to inhibit or suppress your anger and convert it into more constructive behavior. The danger in this type of response is that if it isn't allowed outward expression, your anger can turn inward—on yourself. Anger turned inward may cause hypertension, high blood pressure, or depression.

Unexpressed anger can create other problems. It can lead to pathological expressions of anger, such as passive-aggressive behavior (getting back at people indirectly, without telling them why, rather than confronting them head-on) or a personality that seems perpetually cynical and hostile. People who are constantly putting others down, criticizing everything, and making cynical comments haven't learned how to constructively express their anger. Not surprisingly, they aren't likely to have many successful relationships.

Finally, you can calm down inside. This means not just controlling your outward behavior, but also controlling your internal responses, taking steps to lower your heart rate, calm yourself down, and let the feelings subside.

As Dr. Spielberger notes, "when none of these three techniques work, that's when someone—or something—is going to get hurt."

The goal of anger management is to reduce both your emotional feelings and the physiological arousal that anger causes. You can't get rid of, or avoid, the things or the people that enrage you, nor can you change them, but you can learn to control your reactions.

Are You Too Angry

There are psychological tests that measure the intensity of angry feelings, how prone to anger you are, and how well you handle it. But chances are good that if you do have a problem with anger, you already know it. If you find yourself acting in ways that seem out of control and frightening, you might need help finding better ways to deal with this emotion.

Why Are Some People More Angry Than Others

According to Jerry Deffenbacher, PhD, a psychologist who specializes in anger management, some people really are more "hotheaded" than others are; they get angry more easily and more intensely than the average person does. There are also those who don't show their anger in loud spectacular ways but are chronically irritable and grumpy. Easily angered people don't always curse and throw things; sometimes they withdraw socially, sulk, or get physically ill.

People who are easily angered generally have what some psychologists call a low tolerance for frustration, meaning simply that they feel that they should not have to be subjected to frustration, inconvenience, or annoyance. They can't take things in stride, and they're particularly infuriated if the situation seems somehow unjust: for example, being corrected for a minor mistake.

What makes these people this way? A number of things. One cause may be genetic or physiological: There is evidence that some children are born irritable, touchy, and easily angered, and that these signs are present from a very early age. Another may be sociocultural. Anger is often regarded as negative; we're taught that it's all right to express anxiety, depression, or other emotions but not to express anger. As a result, we don't learn how to handle it or channel it constructively.

Research has also found that family background plays a role. Typically, people who are easily angered come from families that are disruptive, chaotic, and not skilled at emotional communication

Anger Management


Relaxation

Simple relaxation tools, such as deep breathing and relaxing imagery, can help calm down angry feelings. There are books and courses that can teach you relaxation techniques, and once you learn the techniques, you can call upon them in any situation. If you are involved in a relationship where both partners are hot-tempered, it might be a good idea for both of you to learn these techniques.

Some simple steps you can try:

Breathe deeply, from your diaphragm; breathing from your chest won't relax you. Picture your breath coming up from your "gut." Slowly repeat a calm word or phrase such as "relax," "take it easy." Repeat it to yourself while breathing deeply. Use imagery; visualize a relaxing experience, from either your memory or your imagination. Nonstrenuous, slow yoga-like exercises can relax your muscles and make you feel much calmer.

Practice these techniques daily. Learn to use them automatically when you're in a tense situation.

Cognitive Restructuring

Simply put, this means changing the way you think. Angry people tend to curse, swear, or speak in highly colorful terms that reflect their inner thoughts. When you're angry, your thinking can get very exaggerated and overly dramatic. Try replacing these thoughts with more rational ones. For instance, instead of telling yourself, "oh, it's awful, it's terrible, everything's ruined," tell yourself, "it's frustrating, and it's understandable that I'm upset about it, but it's not the end of the world and getting angry is not going to fix it anyhow."

Be careful of words like "never" or "always" when talking about yourself or someone else. "This !&*%@ machine never works," or "you're always forgetting things" are not just inaccurate, they also serve to make you feel that your anger is justified and that there's no way to solve the problem. They also alienate and humiliate people who might otherwise be willing to work with you on a solution.

Remind yourself that getting angry is not going to fix anything, that it won't make you feel better (and may actually make you feel worse).

Logic defeats anger, because anger, even when it's justified, can quickly become irrational. So use cold hard logic on yourself. Remind yourself that the world is "not out to get you," you're just experiencing some of the rough spots of daily life. Do this each time you feel anger getting the best of you, and it'll help you get a more balanced perspective. Angry people tend to demand things: fairness, appreciation, agreement, willingness to do things their way. Everyone wants these things, and we are all hurt and disappointed when we don't get them, but angry people demand them, and when their demands aren't met, their disappointment becomes anger. As part of their cognitive restructuring, angry people need to become aware of their demanding nature and translate their expectations into desires. In other words, saying, "I would like" something is healthier than saying, "I demand" or "I must have" something. When you're unable to get what you want, you will experience the normal reactions—frustration, disappointment, hurt—but not anger. Some angry people use this anger as a way to avoid feeling hurt, but that doesn't mean the hurt goes away.

Problem Solving

Sometimes, our anger and frustration are caused by very real and inescapable problems in our lives. Not all anger is misplaced, and often it's a healthy, natural response to these difficulties. There is also a cultural belief that every problem has a solution, and it adds to our frustration to find out that this isn't always the case. The best attitude to bring to such a situation, then, is not to focus on finding the solution, but rather on how you handle and face the problem.

Make a plan, and check your progress along the way. Resolve to give it your best, but also not to punish yourself if an answer doesn't come right away. If you can approach it with your best intentions and efforts and make a serious attempt to face it head-on, you will be less likely to lose patience and fall into all-or-nothing thinking, even if the problem does not get solved right away.

Better Communication

Angry people tend to jump to—and act on—conclusions, and some of those conclusions can be very inaccurate. The first thing to do if you're in a heated discussion is slow down and think through your responses. Don't say the first thing that comes into your head, but slow down and think carefully about what you want to say. At the same time, listen carefully to what the other person is saying and take your time before answering.

Listen, too, to what is underlying the anger. For instance, you like a certain amount of freedom and personal space, and your "significant other" wants more connection and closeness. If he or she starts complaining about your activities, don't retaliate by painting your partner as a jailer, a warden, or an albatross around your neck.

It's natural to get defensive when you're criticized, but don't fight back. Instead, listen to what's underlying the words: the message that this person might feel neglected and unloved. It may take a lot of patient questioning on your part, and it may require some breathing space, but don't let your anger—or a partner's—let a discussion spin out of control. Keeping your cool can keep the situation from becoming a disastrous one.

Using Humor

"Silly humor" can help defuse rage in a number of ways. For one thing, it can help you get a more balanced perspective. When you get angry and call someone a name or refer to them in some imaginative phrase, stop and picture what that word would literally look like. If you're at work and you think of a coworker as a "dirtbag" or a "single-cell life form," for example, picture a large bag full of dirt (or an amoeba) sitting at your colleague's desk, talking on the phone, going to meetings. Do this whenever a name comes into your head about another person. If you can, draw a picture of what the actual thing might look like. This will take a lot of the edge off your fury; and humor can always be relied on to help unknot a tense situation.

The underlying message of highly angry people, Dr. Deffenbacher says, is "things oughta go my way!" Angry people tend to feel that they are morally right, that any blocking or changing of their plans is an unbearable indignity and that they should NOT have to suffer this way. Maybe other people do, but not them!

When you feel that urge, he suggests, picture yourself as a god or goddess, a supreme ruler, who owns the streets and stores and office space, striding alone and having your way in all situations while others defer to you. The more detail you can get into your imaginary scenes, the more chances you have to realize that maybe you are being unreasonable; you'll also realize how unimportant the things you're angry about really are. There are two cautions in using humor. First, don't try to just "laugh off" your problems; rather, use humor to help yourself face them more constructively. Second, don't give in to harsh, sarcastic humor; that's just another form of unhealthy anger expression.

What these techniques have in common is a refusal to take yourself too seriously. Anger is a serious emotion, but it's often accompanied by ideas that, if examined, can make you laugh.

Changing Your Environment

Sometimes it's our immediate surroundings that give us cause for irritation and fury. Problems and responsibilities can weigh on you and make you feel angry at the "trap" you seem to have fallen into and all the people and things that form that trap.

Give yourself a break. Make sure you have some "personal time" scheduled for times of the day that you know are particularly stressful. One example is the working mother who has a standing rule that when she comes home from work, for the first 15 minutes "nobody talks to Mom unless the house is on fire." After this brief quiet time, she feels better prepared to handle demands from her kids without blowing up at them.

Some Other Tips for Easing Up on Yourself

Timing: If you and your spouse tend to fight when you discuss things at night—perhaps you're tired, or distracted, or maybe it's just habit—try changing the times when you talk about important matters so these talks don't turn into arguments.

Avoidance: If your child's chaotic room makes you furious every time you walk by it, shut the door. Don't make yourself look at what infuriates you. Don't say, "well, my child should clean up the room so I won't have to be angry!" That's not the point. The point is to keep yourself calm.

Finding alternatives: If your daily commute through traffic leaves you in a state of rage and frustration, give yourself a project—learn or map out a different route, one that's less congested or more scenic. Or find another alternative, such as a bus or commuter train.

  • ۰ نظر
  • ۲۸ شهریور ۹۵ ، ۲۳:۴۱
  • صالح خوش نفس

زندگانی مبارک حضرت اسماعیل علیه السلام

پیامبرى اسماعیل علیه السلام

خداوند پیامبرى حضرت اسماعیل(علیه السلام) را به صراحت بیان داشته و فرموده است: <وَاذکُرْ فِى الکِتابِ إِسْمعِیلَ إِنَّهُ کانَ صادِقَ الوَعْدِ وَکانَ رَسُولاً نَبِیّاً». دعوت حضرت اسماعیل(علیه السلام) میان قبیله‌هاى عربى که آن حضرت بین آنها مى‌زیسته، صورت گرفته است. زندگى و ولادت اسماعیل(علیه السلام) شاهد برخى از حوادث هیجان‌انگیز بوده که در زیر بدان‌ها اشاره مى‌کنیم.

هجرت ابراهیم به مصر

ابراهیم(علیه السلام) مدتى در شهر حَرّان اقامت گزید و در همان شهر با دختر عمه‌اش ساره ازدواج کرد، ولى از آن‌جایى که مردم آن سامان به جز لوط و عدّه‌اى اندک، دعوت وى را اجابت نکردند، از مردم آن‌جا به ستوه آمد و تصمیم گرفت از آن شهر هجرت کند. قرآن کریم به این ماجرا اشاره مى‌کند: <فَآمَنَ لَهُ لُوطٌ وَقالَ إِنِّى مُهاجِرٌ إِلى‌ رَبِّى إِنَّهُ هُوَ العَزِیزُ الحَکِیمُ».
سبب این هجرت، دشمنى زاید الوصفى بود که میان ابراهیم و ایمان‌آورندگان و میان بت‌پرستانى که از ایمان به خدا سر برتافتند، به وجود آمد. از این رو ابراهیم(علیه السلام)از آنها بیزارى جسته و روگردان شد.
خداوند در قرآن کریم‌ابراهیم(علیه السلام) را براى موضعى که در قبال قوم خود اتخاذ کرد، مورد ستایش قرار داده و مؤمنان را به پیروى از او تشویق و ترغیب فرموده است:
قَدْ کانَتْ لَکُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِى إِبْراهِیمَ وَالَّذِینَ مَعَهُ إِذ قالُوا لِقَوْمِهِمْ إِنّا بُرَءاؤُا مِنْکُمْ وَمِمّا تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ کَفَرْنا بِکُمْ وَبَدا بَیْنَنا وَبَیْنَکُمُ العَداوَةُ وَالبَغْضاءُ أَبَداً حَتّى‌ تُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَحْدَهُ؛(1)
ابراهیم و کسانى که بدو گرویدند، بهترین الگوهاى شمایند. آن‌گاه که به قوم خود گفتند: ما از شما و از آنچه غیر از خدا مى‌پرستید، بیزارى مى‌جوییم. ما به شما اعتقاد نداریم و تا زمانى که به خداى یگانه ایمان نیاورید، میان ما و شما دشمنى و کینه‌توزى وجود خواهد داشت.
ابراهیم(علیه السلام) همراه کسانى که به وى ایمان آورده بودند، رهسپار شام گردید. به سرزمین شام در آن زمان کنعان مى‌گفتند. وى مدت نه چندان زیادى در آن‌جا اقامت گزید و پس ازآن‌که سرزمین شام گرفتار قحطى شدیدى شد و مردم آن سامان مورد تهدید گرسنگى قرار گرفتند، و عده زیادى از مردم آن‌جا براى کسب معاش و تهیه غذا و مراتع، شهر را ترک کردند، ابراهیم(علیه السلام) نیز آن شهر را به قصد مصر ترک گفت.

تولد حضرت اسماعیل(علیه السلام)

ابراهیم(علیه السلام) به همراه همسر و کنیز همسر خود، هاجر از مصر به فلسطین بازگشت. ابراهیم(علیه السلام) به داشتن فرزند بسیار علاقه‌مند بود و از خدا خواست فرزندى شایسته بدو عنایت کند: <رَبِّ هَبْ لِى مِنَ الصّالِحِینَ».
گویى ساره همسرابراهیم(علیه السلام) احساسات آن حضرت را درک کرد و بدو گفت: خداوند مرا ازداشتن فرزند محروم ساخته، به نظر من شما با هاجر کنیزکم ازدواج کن، شاید خداوند از او به تو فرزندى عطا کند. ساره زنى سالخورده و نازا بود که به فرزنددار شدن او امیدى نبود. از این رو ابراهیم(علیه السلام) با هاجر ازدواج کرد و اسماعیل از او متولد شد. تورات، در سفر پیدایش، اسماعیل را این گونه وصف کرده است:
<و أمّا إسماعیل فقد سمعتُ قولَکَ فیه و هاء نذا أُبارکَه و أَنمیه و أَکثرهُ جدّاً جدّاً وَیلِدُ اِثْنَى عَشرَ رئیساً وأجعله أمةً عظیمةً؛(2)
گفته‌ات را در باره اسماعیل شنیدم و من اینک او را برکت داده و به رشد و کمال مى‌رسانم و نسلش را فزونى بخشیده و از او دوازده رئیس به وجود مى‌آید و او را امتى بزرگ مى‌گردانم.
این روایت مژده‌اى است به امت حضرت محمد(ص)، زیرا آن حضرت و نیز اعراب حجاز، از نسل اسماعیلند و این وعده، درنسل حضرت ابراهیم(علیه السلام) به دست حضرت محمد(ص) و امت آن حضرت، عملى شده است.

هجرت ابراهیم و اسماعیل به مکه

پس ازآن‌که ابراهیم(علیه السلام)، از هاجر داراى فرزندى به نام اسماعیل شد، هاجر در اثر آن دچار غرور و مباهات شد و همین سبب حسرت و رشک در درون ساره گشت. از این رو از ابراهیم(علیه السلام) خواست تا آنها را از وى دور کند، چه این‌که زندگى با هاجر براى او طاقت فرسا بود. ابراهیم(علیه السلام) براى فرمانى که خدا اراده فرموده بود، خواسته ساره را اجابت کرد. خداوند به ابراهیم(علیه السلام) وحى کرد تا هاجر و اسماعیل را که دوران شیرخوارگى را مى‌گذراند به مکه ببرد.
ابراهیم(علیه السلام) با رهنمون اراده الهى، کودک و مادر او هاجر را همراه خود برد و پس از طى مسافتى طولانى خداوند بدو فرمان داد تا در بیابانى دور از آبادى، همان‌جا که بعدها در آن کعبه بنا مى‌گردید، درنگ کنند.
ابراهیم(علیه السلام) هاجر و کودک او را در آن سرزمین بى‌آب و علف فرود آورد و سپس آنها را ترک گفت و بازگشت. هاجر در پى او راه افتاد و بدو گفت: به کجا مى‌روى؟ چرا ما را در این بیابان وحشتزاى بى‌آب و علف رها مى‌سازى؟ وى چند بار این مطلب را تکرار کرد تا شاید ابراهیم برگردد، ولى او به راه خود ادامه داد.در این هنگام بود که هاجر از او پرسید: آیا خدا به تو چنین فرمان داده؟ ابراهیم(علیه السلام) گفت: آرى. هاجر اظهار داشت: حالا که این گونه است خداوند به ما توجه و عنایت خواهد داشت و سپس به مکانى که ابراهیم، او و کودکش را در آن‌جا قرار داده بود، بازگشت.
ابراهیم(علیه السلام) در حالى که در فراق و جدایى همسر و کودک خود سخت پریشان بود،به راه افتاد، ولى اراده خدا بر اراده او چیره گشته و تسلیم پروردگار خویش شد و در حالى که به نزد پروردگار خود تضرع و زارى مى‌کرد، بازگشت و با این کلمات که قرآن آنها را براى ما بیان کرده است، خداى خود را مى‌خواند:
رَبَّنا إِنِّى أَسْکَنْتُ مِنْ ذُرِّیَّتِى بِوادٍ غَیْرِ ذِى زَرْعٍ عِنْدَ بَیْتِکَ المُحَرَّمِ رَبَّنا لِیُقِیمُوا الصَّلاةَ فَاجْعَلْ أَفْئِدَةً مِنَ النّاسِ تَهْوِى إِلَیْهِمْ وَارْزُقْهُمْ مِنَ الثَّمَراتِ لَعَلَّهُمْ یَشْکُرُونَ * رَبَّنا إِنَّکَ تَعْلَمُ ما نُخْفِى وَما نُعْلِنُ وَما یَخْفى‌ عَلىَ اللَّهِ مِنْ شَى‌ءٍ فِى الأَرضِ وَلا فِى السَّماءِ؛(3)
پروردگارا، من برخى از اعضاى خانواده‌ام را در منطقه‌اى بى‌آب و علف نزدیک خانه محترم تو سکونت دادم. پروردگارا، این کار را انجام دادم تا نماز را به‌پا دارند. دل‌هاى مردم را متوجه آنها گردان و بدان‌ها نعمت عنایت کن، شاید سپاسگزار شوند. پروردگارا، تو از آشکار و نهان ما خبر دارى. هیچ چیز در آسمان و زمین بر خداوند نهان نیست.
مفهوم این آیه این است که خدایا، برخى از فرزندان خود را در سرزمین مکه که منطقه‌اى بى آب و علف بوده و در کنار خانه‌ات که آن را براى تو بنا خواهم کرد و خانه‌اى که تعرّض و اهانت به آن را حرام خواهى ساخت، سکونت دادم، خداوندا، من آنها را در این سرزمین سکنا دادم تا در کنار خانه‌ات نماز را به پا دارند و وظایف عبادت و بندگى را تنها براى تو به‌جا آورند، بارخدایا، دل‌هاى مردم را متوجه آنها نما و بر آنان نظر لطف و رحمت داشته باش، و در این مکان دور دست آنها را ازانواع نعمت‌ها بهره‌مند گردان تا نعمت‌هایت را سپاس گویند. پروردگارا، تو بر نهان و آشکار ما آگاهى و از حزن و اندوهى که در فراق زن و فرزندم دارم با خبرى، هیچ چیز بر تو پوشیده نیست، هر چند کوچک و بى‌مقدار و یا در زمین و آسمان باشد.

پیدایش زمزم

هاجر، فرمان خدا را گردن نهاد و صبر پیشه کرد و در مدت اقامت خود، از خوراک و آبى که ابراهیم(علیه السلام) برایشان تهیه کرده بود، استفاده کرد تا آنها تمام شده و خود و فرزندش تشنه گردیدند، او به کودکش که از تشنگى به خود مى‌پیچید، نگریست و نتوانست آن منظره دردناک را تحمل کند.از این رو سراسیمه به‌پا خاست و سرگردان و متحیّر وشتابان به این سو و آن سو، مى‌دوید به گونه‌اى که در آستانه از هوش رفتن قرار گرفت.
هاجر از تپه‌اى بلند به نام <صفا» بالا رفت و از آن‌جا نظاره کرد شاید آبى بیابد، ولى چیزى ندید، از آن‌جا پایین آمد و چون انسانى خسته و مانده شتابان به حرکت در آمد تا بر بلندى دیگرى به نام <مروه» بالا رفت و نگاهى کرد، باز چیزى نیافت، دیگر بار به <صفا» بازگشت و نگاهى انداخت و چیزى نیافت و این عمل را هفت بارتکرار کرد و آخرین بار که گذار او به <مروه» افتاد، صدایى شنید، متوجه آن شد. ناگهان فرشته‌اى را در محل زمزم دید که با بال‌هاى خود زمین را مى‌کاوید تا این‌که آب پدیدار شد.(4) وقتى هاجر این منظره هیجان‌انگیز را دید، شادى و خوشحالى سراسر وجودش را فراگرفت و سپس از آن آب برگرفته و کودک خود را سیراب ساخت و خود نیز از آن نوشید.
هنگامى که آب جوشید، پرندگان بدان سو به رفت و آمد پرداختند، گروهى از قبیله‌جُرهُم که از نزدیکى آن‌جا مى‌گذشتند، وقتى رفت و آمد پرندگان را پیرامون آن منطقه‌دیدند، از یکدیگر سؤال کردند که این پرندگان اطراف آب به پرواز در مى‌آیند، آیا دراین منطقه آبى سراغ دارید؟ پاسخ دادند: خیر. یکى از افراد خود را فرستادند تا براى ایشان‌کسب اطلاعى کند و او با مژدگانى وجود آب، به سرعت نزدشان بازگشت. آنها نزد هاجر آمده و گفتند: اگر میل دارید ما در جوار شما بوده و یاورتان باشیم و آب از خود شماباشد. هاجر نیز آنان را پذیرا شد و در همسایگى وى اقامت گزیدند تا این‌که اسماعیل به‌سن جوانى رسید و زنى را ازقبیله جُرهُم به ازدواج خویش در آورد و عربى را از آنان‌آموخت.

ذبح اسماعیل

ابراهیم، فرزندش اسماعیل را در مکه رها کرد، ولى او را به فراموشى نسپرده و از او غافل نگشت، بلکه هر چند گاه به دیدار وى مى‌رفت. در یکى از دیدارها ابراهیم(علیه السلام) در خواب دید که خداوند به او فرمان مى‌دهد تا فرزندش اسماعیل را ذبح کند. البته خواب پیامبران حق بوده و به منزله وحى الهى است، به همین دلیل ابراهیم(علیه السلام) تصمیم به اجراى فرمان الهى گرفت و به بهانه این‌که اسماعیل، تنها پسر او بوده و خود به سن پیرى رسیده است، از تصمیم خود برنگشت. این ماجرا را قرآن برایمان چنین بازگو مى‌کند:
وَقال إِنِّى ذاهِبٌ إِلى‌ رَبِّى سَیَهْدِینِ * رَبِّ هَبْ لِى مِنَ الصّالِحِینَ * فَبَشَّرْناهُ بِغُلامٍ حَلِیمٍ * فَلَمّا بَلَغَ مَعَهُ السَّعْىَ قالَ یا بُنَىَّ إِنِّى أَرى‌ فِى المَنامِ أَنِّى أَذبَحُکَ فَانْظُرْ ماذا تَرى‌ قالَ یا أَبَتِ افْعَلْ ما تُؤْمَرُ سَتَجِدُنِى إِنْ شاءَ اللَّهُ مِنَ الصّابِرِینَ * فَلَمّا أَسْلَما وَتَلَّهُ لِلْجَبِینِ * وَنادَیْناهُ أَنْ یا إِبْراهِیمُ * قَدْ صَدَّقْتَ الرُّؤْیا إِنّا کَذلِکَ نَجْزِى المُحْسِنِینَ * إِنَّ هذا لَهُوَ البَلاءُ المُبِینُ * وَفَدَیْناهُ بِذِبْحٍ عَظِیمٍ * وَتَرَکْنا عَلَیْهِ فِى الآخِرِینَ * سَلامٌ عَلى‌ إِبْراهِیمَ * کَذلِکَ نَجْزِى المُحْسِنِینَ * إِنَّهُ مِنْ عِبادِنا المُؤْمِنِینَ * وَبَشَّرْناهُ بِإِسْحقَ نَبِیّاً مِنَ الصّالِحِینَ؛(5)
ابراهیم گفت: من به پیشگاه پروردگار خویش مى‌روم و او مرا هدایت خواهد کرد، پروردگارا، فرزندى شایسته به من عنایت فرما. ما او را به پسرى بردبار و شکیبا مژده دادیم. آن‌گاه که او به سن رشد رسید و با پدر به کار و تلاش پرداخت، ابراهیم گفت: پسرکم در خواب دیدم که تو را ذبح مى‌کنم نظرت چیست؟ اسماعیل گفت: پدرم آنچه را بدان مأمور شده‌اى انجام ده و ان‌شاءاللَّه مرا از بردباران خواهى یافت. آن‌گاه که تسلیم امر خدا شد و او را به صورت خوابانید. به او خطاب کردیم اى ابراهیم، مأموریت خوابت را عملى ساختى و این گونه نیکوکاران را پاداش مى‌دهیم. این امتحانى آشکار بود و با ذبحى بزرگ او را فدا دادیم و قدردانى و ثناى او را به آیندگان واگذاردیم. سلام و درود بر ابراهیم، این گونه نیکوکاران را پاداش عطا مى‌کنیم؛ زیرا او از بندگان مؤمن ما بود و وى را به اسحق، که پیامبرى شایسته بود، مژده دادیم.
خداوند در این آیات در باره حضرت ابراهیم(علیه السلام) مى‌فرماید: وقتى ابراهیم از سرزمین قوم خود هجرت کرد، از خداى خود فرزندى شایسته خواست و خداوند دعایش را مستجاب گرداند و وى را به پسرى بردبار به نام اسماعیل که نخستین فرزند او بود مژده داد.
زمانى که اسماعیل نشو و نما کرد و به سنّى که قادر بر تلاش و فعالیت بود رسید، ابراهیم(علیه السلام) در خواب دید که خداوند بدو فرمان مى‌دهد فرزندش اسماعیل را که در آن زمان تنها فرزند او بود، ذبح کند. ابراهیم(علیه السلام) ماجرا را بر پسرش عرضه کرد تا ایمان او را بیازماید و با آرامش دل بیشتر او را ذبح کند و این قضیه بر او دشوار نیاید. اسماعیل(علیه السلام) پاسخ داد: پدرجان آنچه را خداوند به تو فرمان داده، عملى کن. ان‌شاءالله مرا از بردبارانى که راضى به قضاى خدایند، خواهى یافت.
چون اسماعیل تسلیم قضاى الهى شده و آنان تصمیم بر اجراى فرمان الهى گرفتند، ابراهیم(علیه السلام) فرزندش را به صورت خوابانید که از قفا او را ذبح نماید، هنگام ذبح، صورت او را نبیند. کارد را بر گردنش کشید امّا نبُرید، در این هنگام خداوند او را مخاطب ساخت. اى‌ابراهیم، از ذبح فرزندت خوددارى کن، زیرا هدف از آزمایش و امتحان تو، حاصل گردید، ما اطاعت و اقدام به اجراى فرمان پروردگارت را در تو یافتیم و این آزمایشى بزرگ و آشکار بود تا ما به واسطه آن ایمانت را بیازماییم و تو در این آزمون پیروز گشتى. اینک این قوچ را گرفته و به جاى فرزندت ذبح نما.

ذبیح کیست؟

قرآن به طور صریح بیان مى‌کند که ذبیح اسماعیل(علیه السلام) بوده است، زیرا قرآن ماجراى ذبیح را نقل کرده و پس از آن خداوند، ابراهیم(علیه السلام) را به فرزند دیگرى به نام اسحاق مژده داده است: <وَبَشَّرْناهُ بِإِسْحقَ نَبِیّاً مِنَ الصّالِحِینَ». بنابراین مژده به تولد اسحاق بعد از ذکر سرگذشت ذبح، صراحت دارد که اسحاق غیر از فرزندى بوده که ابراهیم به وسیله ذبحِ او مورد آزمایش قرار گرفته است.
یهودیان ادعا مى‌کنند که ذبیح همان اسحاق است، سِفر پیدایش تورات به بیان سرگذشت ذبیح مى‌پردازد و در ابتدا هویّت او را آن گونه که پروردگار به ابراهیم گفته است، عنوان مى‌کند: <اسحاق تنها فرزند خود که وى را دوست دارى برگیر و به سرزمین موریا ببر».(6)
ابن کثیر با ردّ این ادعا مى‌گوید: <کلمه‌اسحاق در اینجا اضافه است؛ ...زیرا او تنها فرزند ابراهیم و نخستین آنها نبود، بلکه او اسماعیل بود و یهود به جهت حسادت با اعراب، چنین گفته‌اند، چرا که اسماعیل پدر اعراب حجاز، از جمله رسول خدا(صلی الله علیه و آله) است و اسحق پدر یعقوب است که نام وى اسرائیل بوده و یهودیان به او منسوب هستند، به همین دلیل آنها با این سخن خواسته‌اند خود را صاحب مجد و شرف بدانند، از این رو کلام خدا را تحریف نموده و بر آن افزوده‌اند.(7)

ابراهیم و همسر اسماعیل

روزى ابراهیم وارد مکه شد و به منزل اسماعیل رفت، ولى اسماعیل را ندید و تنها همسرش در خانه بود. آن زن نمى‌دانست که این مرد، پدر شوهر اوست. ابراهیم حال اسماعیل را از وى جویا شد، او گفت: اسماعیل براى شکار بیرون رفته است. سپس از وضعیت زندگى آنها پرسید، همسر اسماعیل گفت: ما در تنگناى زندگى هستیم و وضعیت غیر مناسب خود را به سمع ابراهیم رساند. پس از آن ابراهیم بدو گفت: آیا میهمان مى‌پذیرى و خوراک و آشامیدنى در اختیار دارى؟ او پاسخ گفت: چیزى ندارم و کسى نزدم نیست.
وقتى ابراهیم دید که این زن نسبت به آنچه خدا روزى آنها قرار داده و نیز از زندگى با همسرش ناخرسند است، او را زنى محترم ندید و آن‌گاه که احساس کرد او در اثر بخل، از میهمان خود پذیرایى نکرد، بدو گفت: وقتى همسرت آمد بدو سلام برسان و به او بگو: حتماً آستانه خانه‌اش را عوض کند.
ابراهیم بازگشت و اسماعیل به خانه آمد و گویى احساس کرد در غیاب او حادثه‌اى رخ داده است. از همسرش پرسید: آیا کسى نزدت آمده؟ گفت: آرى، پیر مردى با این خصوصیات نزدمان آمد و در باره تو از من پرسید و من واقعیت امر را بدو گفتم. اسماعیل گفت: آیا به چیزى تو را سفارش کرد؟ گفت: آرى، به من دستور داد که به تو سلام برسانم و از من خواست که به تو بگویم آستانه خانه‌ات را تغییر دهى. اسماعیل گفت: آن مرد پدرم بوده و به من دستور داده تا از تو جدا شوم. اینک به نزد خانواده‌ات برگرد. و بدین سان او را طلاق داد و زن دیگرى اختیار کرد.
ابراهیم مدتى از اسماعیل دور بود و سپس نزد او آمد، ولى او را به گونه‌سابق ندید. همسر جدیدش در خانه بود، او از ابراهیم استقبال نموده و بدو خوش‌آمد گفت. ابراهیم از او پرسید آیا میهمان مى‌پذیرى؟ گفت: آرى، و او را به میهمانى پذیرا شد و از او به خوبى پذیرایى کرد. ابراهیم از وضعیت زندگى آنها پرسید، او در پاسخ گفت: ما وضعیت زندگى خوبى داریم و خدا را سپاس گفت. ابراهیم بدو فرمود: وقتى شوهرت آمد، سلام به او برسان و بگو: آستانه خانه‌اش را نگاهدارد، و سپس رهسپار گردید.
اسماعیل شبانگاه به خانه بازگشت و همسرش او را در جریانِ آمدنِ پیرمردى در غیاب او با خصوصیاتى که گفت، قرار داد و سفارش او را به اطلاع وى رساند. اسماعیل بدو گفت: آن مرد، پدرم بوده و به من دستور داده که تو را نگاهدارم و از تو جدا نگردم. از این رو اسماعیل در تمام مدت عمر با او بود و پسرانش همه از آن زن بودند.

بناى کعبه توسط ابراهیم و اسماعیل

ابراهیم(علیه السلام) مدت زیادى از فرزندش دور بود و سپس براى انجام کارى مهم نزد او آمد. خداوند به ابراهیم دستور بناى کعبه را در مکه داده بود تا نخستین خانه‌اى باشد که براى پرستش خدا بنا مى‌گردد.
ابراهیم از حال پسرش اسماعیل جویا شد، او را نزدیک زمزم ملاحظه کرد که مشغول تراشیدن تیر بود، به سمت او رفت و اسماعیل به استقبال پدر آمد. آن دو با یکدیگر معانقه کردند و هر یک نسبت به دیگرى اظهار عشق و علاقه نموده و بسیار شادمان گشتند.
پس از آن‌که ابراهیم از دیدار با فرزند شادمان گشته بود بدو اعلان کرد که خداوند به او فرمان داده تا خانه‌اى براى پرستش مردم در این مکان بنا نماید و به محل آن، که برفراز تپه‌اى بلند نزدیک آنها قرار داشت، اشاره کرد. اسماعیل به پدر گفت: آنچه را خداوند به تو فرمان داده انجام بده و من در این کار بزرگ و مهم تو را یارى خواهم کرد. بدین ترتیب ابراهیم(علیه السلام) مشغول بناى خانه شد و اسماعیل سنگ بنا را در دسترس او قرار مى‌داد. پس از آن ابراهیم به اسماعیل فرمود: سنگى مناسب برایم بیاور تا آن را بر رکن قرار دهم تا براى مردم نشان و علامتى باشد... جبرئیل او را به حجرالاسود رهنمون شد و آن را برگرفت و در جایگاهش قرار داد. آن دو هرگاه مشغول بنا مى‌شدند خدا را مى‌خواندند: <رَبَّنا تَقَبَّلْ مِنّا إِنَّکَ أَنْتَ السَّمِیعُ العَلِیمُ» و آن‌گاه که بناى خانه بالا رفت و براى آن پیرمرد بالا بردن سنگ‌ها دشوار آمد، روى سنگى ایستاد که همان مقام ابراهیم است(8) و چون قسمتى از دیوار به پایان مى‌رسید در حالى که روى آن سنگ قرار داشت، به سمت دیگر منتقل مى‌شد و هر زمان از بناى دیوارى فراغت مى‌یافت، سنگ را به ق
سمت دیگر منتقل مى‌ساخت و به همین ترتیب بود تا دیوارهاى کعبه به پایان رسید. این سنگ از دیر زمان تا دوران عمربن‌خطاب به دیوار کعبه متصل بود و او سنگ را اندکى از خانه کعبه فاصله داد تا نمازگزاران را به خود مشغول نسازد.
قرآن با این آیات بینات به بناى کعبه اشاره مى‌کند:
وَإِذ جَعَلْنا البَیْتَ مَثابَةً لِلنّاسِ وَأَمْناً وَاتَّخِذُوا مِنْ مَقامِ إِبْراهِیمَ مُصَلّىً وَعَهِدْنا إِلى‌ إِبْراهِیمَ وَإِسْمعِیلَ أَنْ طَهِّرا بَیْتِىَ لِلطّائِفِینَ وَالعاکِفِینَ وَالرُّکَّعِ السُّجُودِ * وَإِذ قالَ إِبْراهِیمُ رَبِّ اجْعَلْ هذا بَلَداً آمِناً وَارْزُقْ أَهْلَهُ مِنَ الثَّمَراتِ مَنْ آمَنَ مِنْهُم بِاللَّهِ وَالیَوْمِ الآخِرِ قالَ وَمَنْ کَفَرَ فَأُمَتِّعُهُ قَلِیلاً ثُمَّ أَضْطَرُّهُ إِلى‌ عَذابِ النّارِ وَبِئْسَ المَصِیرُ * وَإِذ یَرْفَعُ إِبْراهِیمُ القَواعِدَ مِنَ البَیْتِ وَإِسْمعِیلُ رَبَّنا تَقَبَّلْ مِنّا إِنَّکَ أَنْتَ السَّمِیعُ العَلِیمُ؛(9)
و آن‌گاه که خانه کعبه را ملجأ و جایگاهى أمن براى مردم قرار دادیم و مقام ابراهیم را محل پرستش و عبادت خود قرار دادند و از ابراهیم و اسماعیل پیمان گرفتیم که خانه‌ام را براى طواف کنندگان و معتکفان و اهل رکوع و سجود، از پلیدى‌ها پاکیزه گردانند و آن‌گاه که ابراهیم گفت: پروردگارا، این سرزمین را امنیت ببخش و به کسانى که در این سرزمین به خدا و روز جزا ایمان آورده‌اند، نعمت ارزانى بدار. خداوند فرمود: و آنان را که کفر ورزیدند، اندکى از نعمت بهره‌مند گردانم و سپس آنان را به آتش دوزخ که بدترین جایگاه است گرفتار سازم. و زمانى که ابراهیم و اسماعیل دیوارهاى خانه کعبه را بالا مى‌بردند، عرضه داشتند: خدایا، این خدمت را از ما بپذیر، به راستى که تو شنونده و دانایى.
خداوند در این آیات، این نعمت را به مسلمانان عرب یادآور مى‌شود و آن این‌که خانه کعبه را ملجأ و مرجع مردم قرار داد تا براى انجام عبادت، آهنگِ آن نمایند؛ همان گونه که خداوند آن را براى هر فرد بیمناکى جایگاه أمن قرار داد. بنابراین کسى که داخل حرم شود، هیچ کس حق آزار و اذیّت او را ندارد. این موضوعى است که از قدیم‌الایام نسبت به حرم پذیرفته شده بوده و از قداستى برخوردار است که کسى حقّ تعرض به آن را ندارد.
در باره <مَقامِ إِبْراهِیمَ» که خداوند فرمان داد محل آن را جایگاه نماز انتخاب کنند، گفته‌شده که این مقام، سنگى است که ابراهیم(علیه السلام) هنگام بناى کعبه روى آن مى‌ایستاده و نیز نقل شده که مقام، عبارت از تمام حرمى است که پیرامون کعبه قرار دارد و خداوند به سفارش خود به ابراهیم و اسماعیل اشاره مى‌کند که بدان‌ها فرمود: خانه کعبه را از پلیدى‌هاى ظاهرى، مانند آلودگى‌ها و پلیدهاى معنوى، چون شرک و بت‌پرستى پاک گردانند تا براى طواف کنندگان پیرامون آن و معتکفان، یعنى کسانى که براى عبادت، در آن اقامت مى‌گزینند و آنان که براى خدا رکوع و سجود مى‌کنند، پاکیزه باشد.
چنان‌که قرآن به دعاى ابراهیم(علیه السلام) اشاره دارد، آن‌جا که از خداى خود خواست، سرزمینى را که خانه کعبه در آن بنا خواهد شد، أمن قرار دهد و کسانى را که در آن سرزمین به خدا و روز جزا ایمان آورده‌اند، از میوه‌ها و نعمت‌هاى زمین بهره‌مند سازد. خداوند دعاى او را مستجاب گرداند و او را آگاه ساخت که خداوند هرگز در این دنیا از دادن نعمت به کسانى که کفر ورزیدند، بخل نمى‌ورزد، ولى روز قیامت آنها را به آتش دوزخ که بدترین جایگاه است کیفر مى‌دهد.
آرى خداوند دعاى ابراهیم(علیه السلام) را مستجاب گرداند و مکه را سرزمین أمن قرار داد و هر کس که متعرض این شهر شد، خداوند او را به هلاکت رساند، هم‌چنان که دعایش را مستجاب گرداند و نعمت را بر اهالى آن فزونى بخشیده و انواع میوه‌ها (نعمت‌ها) از کلیه نقاط جهان بدان شهر وارد مى‌شود.
خداوند در پایان، به بناى خانه کعبه و بالا بردن دیوارهاى آن توسط ابراهیم و اسماعیل اشاره مى‌کند که آن دو با تضرّع و زارى از خدا خواستند که این کار بزرگ و مهمّ را از آنان بپذیرد.

پی نوشت : 

1- ممتحنه (60) آیه 4.
2- سفر پیدایش، فصل 17، آیه 20.
3- ابراهیم(14) آیات 37 - 38.
4- گفته شده که، اسماعیل با پاها و دست‌هایش به زمین مى‌کشید تا این‌که آب از زیر پاهایش جوشید.
5- صافات(37) آیات 99 - 112.
6- سفر پیدایش، فصل 22، آیه 2. ذبیح کیست؟اظهر روایات اهل بیت، قول دوم، یعنى اسماعیل است چنان که آیات 102 تا 111 سوره صافات همین نظریه را تأیید مى‌کند؛ چه این که در این آیات، مأموریت ابراهیم و موضوع ذبح را بیان مى‌فرماید و پس از آن به بیان بشارت خدا به ابراهیم راجع به پیدایش اسحاق مى‌پردازد و بدیهى است که اسحاق در آن تاریخ وجود نداشته و خدا از پدیدآمدنش، به ابراهیم بشارت مى‌دهد لذا او نمى‌تواند ذبیح باشد.
دلیل دوم آن که، در آیه دیگر خدا ابراهیم(علیه السلام) را به ذریّه اسحاق بشارت مى‌دهد و از پدید آمدن حضرت یعقوب (فرزند اسحاق) سخن مى‌گوید، بنابراین چگونه تصور مى‌شود که خدا از پدید آمدن اولاد و احفاد اسحاق به ابراهیم بشارت دهد و در عین حال او را مأمور به ذبح اسحاق کند؟ 
به علاوه در حدیث صحیح از پیامبر(ص) روایت شده که فرمود: <أنا ابن الذبیحین؛ من فرزند دو ذبیحم» و جاى تردید نیست که رسول‌اکرم(ص) از فرزندان اسماعیل است که یکى از آن دو ذبیح تلقى مى‌شود و ذبیح دوم حضرت عبدالله والد ماجد پیامبر(ص) است. 
گذشته از این عبارات تورات بهترین دلیل بر این است که ذبیح، اسماعیل است نه اسحاق، زیرا در عدد دوم از فصل 22 از سفر تکوین تورات، بیان مى‌کند که خدا ابراهیم را مأمور فرمود تا پسر یگانه‌اش را قربان کند. هم‌چنین در شماره‌هاى 16 و 17 از همان سفر، از قول فرشته در مقام خطاب به ابراهیم مى‌گوید: خداوند مى‌فرماید: به ذات خود سوگند مى‌خورم چون این کار را نمودى و یگانه پسرت را از من دریغ نداشتى، تورا برکت خواهم داد و ذریّه تو را مانند ستاره‌هاى آسمان و شن‌هاى کنار دریا فزونى خواهم بخشید. 
با توجه به این بیان تورات، به خوبى روشن است که ذبیح، اسماعیل است و دست تحریف‌گران تورات، کلمه اسحاق را به جاى کلمه اسماعیل در تورات وارد کرده است. زیرا این سند مسلّم است که اسحاق هیچ‌گاه یگانه نبوده و او به تصدیق تورات چندین سال پس از اسماعیل متولد شده و اسماعیل تا پایانِ عمرِ ابراهیم، حیات داشته است. 
بنابر آنچه ذکر شد جاى تردید نیست که ذبیح، اسماعیل است، ولى چون یهود از قدیم با فرزندان اسماعیل کینه و عناد و دشمنى و حسد داشته‌اند، کوشیده‌اند تا هرگونه افتخارى را از ایشان سلب کنند، و به خود نسبت دهند و چون داستان ذبح و تسلیم جان در پیشگاه خدا برتر از هر افتخارى است، لذا یهود خواسته‌اند آن را به اسحاق، جدّ خودشان نسبت دهند. تورات، سفر تکوین، شماره 25 از فصل 17 <ج». 
7- ابن کثیر، بدایه و نهایه، ج‌1، ص‌159.
8- ابن اثیر، ج‌1، ص‌46.
9- بقره(2) آیات 125 - 127.

  • ۰ نظر
  • ۲۱ شهریور ۹۵ ، ۱۲:۳۸
  • صالح خوش نفس

خلاصه ای از زندگی  پر برکت حضرت امام محمد باقر ( ع )
 نام مبارک امام پنجم محمد بود . لقب آن حضرت باقر یا باقرالعلوم است ،بدین جهت که : دریای دانش را شکافت و اسرار علوم را آشکارا ساخت . القاب دیگری مانند شاکر و صابر و هادی نیز برای آن حضرت ذکر کرده اند که هریک باز گوینده صفتی از صفات آن امام بزرگوار بوده است .
کنیه امام " ابوجعفر " بود . مادرش فاطمه دختر امام حسن مجتبی ( ع ) است . بنابراین نسبت آن حضرت از طرف مادر به سبط اکبر حضرت امام حسن ( ع ) و از سوی پدر به امام حسین ( ع ) می رسید . پدرش حضرت سیدالساجدین ، امام زین العابدین ، علی بن الحسین ( ع ) است .


تولد حضرت باقر ( ع ) در روز جمعه سوم ماه صفر سال 57هجری در مدینه اتفاق افتاد . در واقعه جانگداز کربلا همراه پدر و در کنار جدش حضرت سید الشهداء کودکی بود که به چهارمین بهار زندگیش نزدیک می شد .


دوران امامت امام محمد باقر ( ع ) از سال 95هجری که سال درگذشت امام زین العابدین ( ع ) است آغاز شد و تا سال 114ه . یعنی مدت 19سال و چند ماه ادامه داشته است .

در دوره امامت امام محمد باقر ( ع ) و فرزندش امام جعفر صادق ( ع ) مسائلی مانند انقراض امویان و بر سر کار آمدن عباسیان و پیدا شدن مشاجرات سیاسی و ظهور سرداران و مدعیانی مانند ابوسلمه خلال و ابومسلم خراسانی و دیگران مطرح است ، ترجمه کتابهای فلسفی و مجادلات کلامی در این دوره پیش می آید ، و عده ای از مشایخ صوفیه و زاهدان و قلندران وابسته به دستگاه خلافت پیدا می شوند . قاضیها و متکلمانی به دلخواه مقامات رسمی و صاحب قدرتان پدید می آیند و فقه و قضاء و عقاید و کلام و اخلاق را - بر طبق مصالح مراکز قدرت خلافت شرح و تفسیر می نماید ، و تعلیمات قرآنی - به ویژه مسأله امامت و ولایت را ، که پس از واقعه عاشورا و حماسه کربلا ، افکار بسیاری از حق طلبان را به حقانیت آل علی ( ع ) متوجه کرده بود ، و پرده از چهره زشت ستمکاران اموی و دین به دنیا فروشان برگرفته بود ، به انحراف می کشاندند و احادیث نبوی را در بوته فراموشی قرار می دادند . برخی نیز احادیثی به نفع دستگاه حاکم جعل کرده و یا مشغول جعل بودند و یا آنها را به سود ستمکاران غاصب خلافت دگرگون می نمودند .


اینها عواملی بود بسیار خطرناک که باید حافظان و نگهبانان دین در برابر آنها بایستند . بدین جهت امام محمد باقر ( ع ) و پس از وی امام جعفر صادق ( ع ) از موقعیت مساعد روزگار سیاسی ، برای نشر تعلیمات اصیل اسلامی و معارف حقه بهره جستند ، و دانشگاه تشیع و علوم اسلامی را پایه ریزی نمودند.

زیرا این امامان بزرگوار و بعد شاگردانشان وارثان و نگهبانان حقیقی تعلیمات پیامبر ( ص ) و ناموس و قانون عدالت بودند ، و می بایست به تربیت شاگردانی عالم و عامل و یارانی شایسته و فداکار دست یازند ، و فقه آل محمد ( ص ) را جمع و تدوین و تدریس کنند . به همین جهت محضر امام باقر ( ع ) مرکز علماء و دانشمندان و راویان حدیث و خطیبان و شاعران بنام بود . در مکتب تربیتی امام باقر ( ع ) علم و فضیلت به مردم آموخته می شد .
امام باقر ( ع ) دارای خصال ستوده و مؤدب به آداب اسلامی بود . سیرت و صورتش ستوده بود . پیوسته لباس تمیز و نو می پوشید . در کمال وقار و شکوه حرکت می فرمود .


از آن حضرت می پرسیدند : جدت لباس کهنه و کم ارزش می پوشید ، تو چرا لباس فاخر بر تن می کنی ؟ پاسخ می داد : مقتضای تقوای جدم و فرمانداری آن روز ، که محرومان و فقرا و تهیدستان زیاد بودند ، چنان بود . من اگر آن لباس بپوشم در این انقلاب افکار ، نمی توانم تعظیم شعائر دین کنم .


امام پنجم ( ع ) بسیار گشاده رو و با مؤمنان و دوستان خوش برخورد بود .
با همه اصحاب مصافحه می کرد و دیگران را نیز بدین کار تشویق می فرمود . در ضمن سخنانش می فرمود : مصافحه کردن کدورتهای درونی را از بین می برد و گناهان دو طرف - همچون برگ درختان در فصل خزان - می ریزد . امام باقر ( ع ) در صدقات و بخشش و آداب اسلامی مانند دستگیری از نیازمندان و تشییع جنازه مؤمنین و عیادت از بیماران و رعایت ادب و آداب و سنن دینی ، کمال مواظبت را داشت .


می خواست سنتهای جدش رسول الله ( ص ) را عملا در بین مردم زنده کند و مکارم اخلاقی را به مردم تعلیم نماید . در روزهای گرم برای رسیدگی به مزارع و نخلستانها بیرون می رفت ، و با کارگران و کشاورزان بیل می زد و زمین را برای کشت آماده می ساخت . آنچه از محصول کشاورزی - که با عرق جبین و کد یمین - به دست می آورد در راه خدا انفاق می فرمود .


بامداد که برای ادای نماز به مسجد جدش رسول الله ( ص ) می رفت ، پس از گزاردن فریضه ، مردم گرداگردش جمع می شدند و از انوار دانش و فضیلت او بهره مند می گشتند .
مدت بیست سال معاویه در شام و کارگزارانش در مرزهای دیگر اسلامی در واژگون جلوه دادن حقایق اسلامی - با زور و زر و تزویر و اجیر کردن عالمان خود فروخته - کوشش بسیار کردند .

 

ناچار حضرت سجاد ( ع ) و فرزند ارجمندش امام محمد باقر ( ع ) پس از واقعه جانگداز کربلا و ستمهای بی سابقه آل ابوسفیان ، که مردم به حقانیت اهل بیت عصمت ( ع ) توجه کردند ، در اصلاح عقاید مردم به ویژه در مسأله امامت و رهبری ، که تنها شایسته امام معصوم است ، سعی بلیغ کردند و معارف حقه اسلامی را - در جهات مختلف - به مردم تعلیم دادند تا کار نشر فقه و احکام اسلام به جایی رسید که فرزند گرامی آن امام ، حضرت امام جعفر صادق ( ع ) دانشگاهی با چهار هزار شاگرد پایه گذاری نمود ، و احادیث و تعلیمات اسلامی را در اکناف و اطراف جهان آن روز اسلام انتشار داد . امام سجاد ( ع ) با زبان دعا و مناجات و یادآوری از مظالم اموی و امر به معروف و نهی از منکر و امام باقر ( ع ) با تشکیل حلقه های درس ، زمینه این امر مهم را فراهم نمود و مسائل لازم دینی را برای مردم روشن فرمود . رسول اکرم اسلام ( ص ) در پرتو چشم واقع بین و با روشن بینی وحی الهی وظایفی را که فرزندان و اهل بیت گرامی اش در آینده انجام خواهند داد و نقشی را که در شناخت و شناساندن معارف حقه به عهده خواهند داشت ، ضمن احادیثی که از آن حضرت روایت شده ، تعیین فرموده است .

 

چنان که در این حدیث آمده است :
روزی جابر بن عبدالله انصاری که در آخر عمر دو چشم جهان بینش تاریک شده بود به محضر حضرت سجاد ( ع ) شرفیاب شد . صدای کودکی را شنید ، پرسید کیستی ؟ گفت من محمد بن علی بن الحسینم ، جابر گفت : نزدیک بیا ، سپس دست او را گرفت و بوسید و عرض کرد : روزی خدمت جدت رسول خدا ( ص ) بودم . فرمود : شاید زنده بمانی و محمد بن علی بن الحسین که یکی از اولاد من است ملاقات کنی . سلام من را به او برسان و بگو : خدا به تو نور حکمت دهد . علم و دین را نشر بده . امام پنجم هم به امر جدش قیام کرد و در تمام مدت عمر به نشر علم و معارف دینی و تعلیم حقایق قرآنی و احادیث نبوی ( ص ) پرداخت .


نام نامی آن حضرت با دهها و صدها حدیث و روایت و کلمات قصار و اندرزهایی همراه است ، که به ویژه در 19سال امامت برای ارشاد مستعدان و دانش اندوزان و شاگردان شایسته خود بیان فرموده است . بنا به روایاتی که نقل شده است ، در هیچ مکتب و محضری دانشمندان خاضعتر و خاشعتر از محضر محمد بن علی ( ع ) نبوده اند .


در زمان امیرالمؤمنین علی ( ع ) گوئیا ، مقام علم و ارزش دانش هنوز - چنان که باید - بر مردم روشن نبود ، گویا مسلمانان هنوز قدم از تنگنای حیات مادی بیرون ننهاده و از زلال دانش علوی جامی ننوشیده بودند ، و در کنار دریای بیکران وجود علی ( ع ) تشنه لب بودند و جز عده ای معدود قدر چونان گوهری را نمی دانستند . بی جهت نبود که مولای متقیان بارها می فرمود : سلونی قبل از تفقدونی "پیش از آنکه من را از دست بدهید از من بپرسید . " و بارها می گفت : من به راههای آسمان از راههای زمین آشناترم .

 

ولی کو آن گوهرشناسی که قدر گوهر وجود علی را بداند ؟ اما به تدریج ، به ویژه در زمان امام محمد باقر ( ع ) مردم کم کم لذت علوم اهل بیت و معارف اسلامی را درک می کردند ، و مانند تشنه لبی که سالها از لذات آب گوارا محروم مانده و یا قدر آن را ندانسته باشد ، زلال گوارای دانش امام باقر ( ع ) را دریافتند و تسلیم مقام علمی امام ( ع ) شدند ، و به قول یکی از مورخان : " مسلمانان در این هنگام از میدان جنگ و لشکر کشی متوجه فتح دروازه های علم و فرهنگ شدند " . امام باقر ( ع ) نیز چون زمینه قیام بالسیف ( قیام مسلحانه ) در آن زمان - به علت خفقان فراوان و کمبود حماسه آفرینان - فراهم نبود ، از این رو ، نشر معارف اسلام و فعالیت علمی را و هم مبارزه عقیدتی و معنوی با سازمان حکومت اموی را ، از این طریق مناسب تر می دید ، و چون حقوق اسلام هنوز یک دوره کامل و مفصل تدریس نشده بود ، به فعالیتهای ثمر بخش علمی در این زمینه پرداخت . اما بدین خاطر که نفس شخصیت امام و سیر تعلیمات او - در ابعاد و مرزهای مختلف - بر ضرر حکومت بود ، مورد اذیت و ایذاء دستگاه قرار می گرفت .


دستگاه خلافت آنجا که پای مصالح حکومتی پیش می آمد و احساس می کردند امام ( ع ) نقاب از چهره ظالمانه دستگاه برمی گیرد و خط صحیح را در شناخت " امام معصوم ( ع ) " و امامت که دنباله خط " رسالت " و بالاخره " حکومت الله " است تعلیم می دهد ، تکان می خوردند و دست به ایذاء و آزار و شکنجه امام ( ع ) می زدند و گاه به زجر و حبس و تبعید ...


برای شناخت این امر ، به بیان این واقعه که در تاریخ یاد شده است می پردازیم :
" در یکی از سالها که هشام بن عبدالملک ، خلیفه اموی ، به حج می آید ، جعفر بن محمد ، امام صادق ، در خدمت پدر خود ، امام محمد باقر ، نیز به حج می رفتند .

 

روزی در مکه ، حضرت صادق ، در مجمع عمومی سخنرانی می کند و در آن سخنرانی تأکید بر سر مسأله پیشوایی و امامت و اینکه پیشوایان بر حق و خلیفه های خدا در زمین ایشانند نه دیگران ، و اینکه سعادت اجتماعی و رستگاری در پیروی از ایشان است و بیعت با ایشان و ... نه دیگران . این سخنان که در بحبوحه قدرت هشام گفته می شود ، آن هم در مکه در موسم حج ، طنینی بزرگ می یابد و به گوش هشام می رسد. هشام در مکه جرأت نمی کند و به مصلحت خود نمی بیند که متعرض آنان شود . اما چون به دمشق می رسد ، مأمور به مدینه می فرستد و از فرماندار مدینه می خواهد که امام باقر ( ع ) و فرزندش را به دمشق روانه کند، و چنین می شود .


در محفلی که هشام برای توهین به امام ترتیب داده بود بر سر مقام رهبری و خلافت اسلامی با امام باقر ( ع ) سخن می گوید . امام باقر درباره رهبری رهبران بر حق و چگونگی اداره اجتماع اسلامی و اینکه رهبر یک اجتماع اسلامی باید چگونه باشد ، سخن می گوید.

 

اینها همه هشام را - که فاقد آن صفات بوده است و غاصب آن مقام - بیش از پیش ناراحت می کند . بعضی نوشته اند که : امام باقر را در دمشق به زندان افکند . و چون به او خبر می دهند که زندانیان دمشق مرید و معتقد به امام ( ع ) شده اند ، امام را رها می کند و به شتاب روانه مدینه می نماید . و پیکی سریع ، پیش از حرکت امام از دمشق ، می فرستد تا در آبادیها و شهرهای سر راه همه جا علیه آنان ( امام باقر و امام صادق - ع - ) تبلیغ کنند تا بدین گونه ، مردم با آنان تماس نگیرند و تحت تأثیر گفتار و رفتارشان واقع نشوند . با این وصف امام ( ع ) در این سفر ، از تماس با مردم - حتی مسیحیان - و روشن کردن آنان غفلت نمی ورزد.


حضرت امام محمد باقر ( ع ) 19سال و ده ماه پس از شهادت پدر بزرگوارش حضرت امام زین العابدین ( ع ) زندگی کرد و در تمام این مدت به انجام دادن وظایف خطیر امامت ، نشر و تبلیغ فرهنگ اسلامی ، تعلیم شاگردان ، رهبری اصحاب و مردم ، اجرا کردن سنتهای جد بزرگوارش در میان خلق ، متوجه کردن دستگاه غاصب حکومت به خط صحیح رهبری و راه نمودن به مردم در جهت شناخت رهبر واقعی و امام معصوم ، که تنها خلیفه راستین خدا و رسول ( ص ) در زمین است ، پرداخت و لحظه ای از این وظیفه غفلت نفرمود .


سرانجام در هفتم ذیحجه سال 114  هجری در سن 57 سالگی در مدینه با توطئه هشام مسموم شد و چشم از جهان فروبست . پیکر مقدسش را در قبرستان بقیع - کنار پدر بزرگوارش - به خاک سپردند.

منبع:guilan.ac.ir



  • ۰ نظر
  • ۱۹ شهریور ۹۵ ، ۲۲:۰۵
  • صالح خوش نفس

تدریس خصوصی روان شناسی سال سوم انسانی به صورت تضمینی توسط استاد خوش نفس برای همشهریان عزیز میاندوآبی

  • ۰ نظر
  • ۱۹ شهریور ۹۵ ، ۲۱:۲۳
  • صالح خوش نفس

انتخاب رشته با آزمون دانشگاه آزاد شروع شده است و تا 15شهریور ادامه خواهد یافت عزیزان جهت مشاوره با اینجانب می توانند با شماره09148242590تماس حاصل نمایند

  • ۰ نظر
  • ۰۱ شهریور ۹۵ ، ۰۹:۴۲
  • صالح خوش نفس

تلفن تماس09148242590
در تالیف کتب مربوط به رموز موفقیت و بهبود کیفیت و رشد فردی،کتب کودک و نوجوان آماده همکاری با انتشارات معتبر هستم.
برای مشاوره رزرو وقت قبلی ضروری است.

آخرین مطالب